NFT یکی از پر پرسروصداترین چیزهایی بوده که در چند سال اخیر دنیای هنر را متحول کرده است. nft تا به امروز کاربردهای بزرگ و مبهم زیادی پیدا کرده است، اما مشهورترین کاربرد آن ایجاد پلی بین هنر، تکنولوژی و اقتصاد هنر است. تقریباً هر چیزی که قابلیت ضرب کردن و دریافت امضای دیجیتال داشته باشد را می‌توان به NFT تبدیل کرد. این بازار قابلیت‌های بالقوه بسیاری دارد و می‌تواند بسیار فراتر از هنر دیجیتال رفته و تأثیر بسیاری در بازار هنر به‌جا بگذارد.
در این مقاله برای شما توضیح خواهیم داد که این سروصدا چرا ایجاد شد، ارتباط هنر و ان‌اف‌تی (NFT) چیست، این تکنولوژی چه کسانی را تحت تأثیر قرار خواهد داد و اقتصاد هنر را دچار چه تحولاتی خواهد کرد.
بیایید مسئله را از ریشه بررسی کرده و آرام‌آرام به شاخ و برگ‌ها برسیم.
ارتباط هنر و NFT
NFT (ان‌اف‌تی) شکل کوتاه‌شده عبارت non-fungible token و به معنای توکن (دارایی) غیرقابل تعویض است. غیرمثلی بودن و بی‌تایی این توکن همان چیزی است که NFT را از رمز ارزها متمایز میکند.
پس NFT یک کد و یک گواهی دیجیتال بر بستر بلاکچین است که گواهی میدهد شما یک دارایی منحصربه‌فرد دارید که با NFT دیگری قابل معاوضه نیست. همان‌طور که شما نمی‌توانید یک تابلوی نقاشی را با تابلوی دیگری معاوضه کنید. پس این بی‌همتایی همان نقطه مشترکی بود که هنر را با دنیای NFT پیوند داد.
فرایند ساخت NFT از یک متن، اثر هنری، تصویر یا فایل ویدیویی ضرب کردن (مینت) ان‌اف‌تی نامیده می‌شود و نیازمند دانش تخصصی است. سازندگان باید به یک پلتفرم ضرب NFT آنلاین مانند بیتا وارد شده و با پرداخت کارمزد شبکه به ازای هر فایل، آن را بارگذاری کرده و منتظر قرار گرفتن آن بر بستر بلاکچین بمانند. پس از آن پلتفرم کد ضرب ان‌اف‌تی را در اختیار کاربر قرار خواهد داد و در کیف پول او تا زمان انتقال به دیگری محفوظ خواهد بود.
تأثیر NFT بر دنیای هنرهای دیجیتال (Digital Art)
هنر دیجیتال اولین زمینه هنر بود که با دنیای NFT ارتباط پیدا کرد. از آن‌جا که ذات فناورانه ان‌اف‌تی با هنر دیجیتال هم‌خوانی دارد، این اتفاق کاملاً طبیعی بود. دیجیتال آرت را می‌توان در دسته هنرهای تجسمی قرار داد. این‌که می‌توانیم تولیدات دیجیتالی ان‌اف‌تی شده (مثلاً میمون مشهور NFT) را هنر بدانیم یا نه موضوع بحث ما نیست؛ اما قطعاً بخشی از تولیدات دیجیتالی که NFT می‌شوند آفرینش هنری به‌حساب می‌آیند و این تکنولوژی می‌تواند دنیای هنر دیجیتال را زیر و رو کند.
فرآیند ثبت این آثار در پلتفرم‌های مختلف متفاوت است اما هرکدام روشی برای احراز این‌که این اثر متعلق به خود شماست دارند که ثابت می‌کنند این ان‌اف‌تی به‌اصطلاح fake نیست. مثلاً ممکن است از شما مستنداتی از فرآیند تولید اثر بخواهند.
ارتباط هنر و NFT و در دنیای هنرهای تجسمی فیزیکی و صنایع‌دستی
nft حوزه تازه‌ای است و از آن تازه‌تر NFT کردن آثار هنری فیزیکی و صنایع‌دستی است. این اثر می‌تواند یک تابلوی نقاشی، فرش، جواهر، پارچه‌ای دست‌باف، مجسمه یا هر آفرینش فیزیکی دیگری باشد. از اولین آثار فیزیکی ان‌اف‌تی شده تعدادی از آثار موجود در موزه آرمیتاژ در سن‌پترزبورگ روسیه بود که طبعاً چیزی جز NFT آن قابل خرید و فروش نیست.
اما با پیش رفتن در این عرصه از طریق پلتفرم‌هایی مثل بیتا می‌توانید در صورت خرید NFT یک اثر هنری از مالک اثر یا خالق آن، اثر هنری فیزیکی را هم با جابه‌جایی nft منتقل کنید.
شما می‌توانید از طریق بیتا تعدادی از این آثار ثبت‌شده را مشاهده و در صورت برگزاری حراج خریداری کنید.
نقش NFT در دنیای هنرهای نمایشی و موسیقی
همین امروز nft جای خود را در عرصه سینما و موسیقی پیدا کرده و به اقتصاد آن رونق بخشیده است. نمونه‌ای از مصارف ان‌اف‌تی در این زمینه را برایتان می‌شماریم:
- NFT کردن پوستر و تیزر فیلم با انتقال حق کپی‌رایت استفاده توسط انتقال NFT
- ایجاد حق شرکت در کنسرت برای خریداران nft یک اثر موسیقی
- فروش نسخه‌های محدودی از سریال‌ها و انیمیشن‌ها از طریق نمایش برای دارندگان NFT اثر
- تأمین مالی انبوه در مرحله پیش‌تولید؛ فضای NFT راه‌های جدیدی را برای تهیه‌کنندگان برای تأمین مالی پروژه‌های خود به ارمغان آورده است.
برای مثال سرمایه‌گذار موسسه آمریکایی Forest Road Company اخیراً یک صندوق 20 میلیون دلاری را با هدف کمک به تولیدکنندگان مستقل در کسب درآمد از محتوا، تبدیل مالکیت معنوی جدید و موجود به NFT و اجازه دادن به آن ایجاد کرده است. آن‌ها از طریق یک جریان درآمد جدید، توانستند سرمایه انبوهی را پیش از تولید تأمین کنند. زمانی که Forest Road سرمایه‌گذاری پیش‌تولید خود را تأمین کرد، تولیدکنندگان می‌توانند در جریان حق امتیاز NFT شرکت کنند.
- فروش مجموعه‌های دیجیتالی (اثر هنری، کلیپ‌های موسیقی و فیلم) به تهیه‌کنندگان این امکان را میدهد که برای تولیدات جدید به روشی مناسب جذب سرمایه‌کنند. همین حالا ترور هاوکینز در حال فروش هزار توکن هزار دلاری برای تامین مالی جمعی فیلم اخیرش است که خرید آن امکان مشارکت در سود مالی معتبر و شرکت در اولین اکران فیلم را خواهد داد.
NFT برای کلکسیونرهای اشیای عتیقه و خاص
توکن‌های غیرمثلی هم مانند عتیقه و اشیای کلکسیونی به بی‌همتا بودن یک دارایی اشاره دارند؛ پس می‌توانند در کنار هم اتفاق تازه‌ای را در این بازار رقم بزنند.
اشیای کلکسیونی و عتیقه باید از نظر اصالت کارشناسی شوند و این کار در دنیای ان‌اف‌تی از طریق بعضی پلتفرم‌ها فراهم شده است.
همچنین شفافیت در انتقال و قابل مشاهده بودن تاریخچه یک اثر یک ویژگی بسیار مهم فراهم‌شده بر بستر بلاکچین است.
مزایای NFT برای هنرمندان
هنر برای دیده شدن خلق می‌شود. اگر اثری در معرض نمایش درنیاید چطور هنرمند می‌تواند برای خلق آثاری دیگر انگیزه داشته باشد؟ NFT کردن یک اثر هنری این امکان را به هر هنرمندی میدهد که با هزینه‌ای اندک وارد چرخه‌ی اقتصاد هنر شود و یک بازی برد-برد شکل بگیرد. اگر هنرمندی هستید که به دنبال فایده NFT برای خود می‌گردید، در ادامه بعضی مزایای آن را برای شما خواهیم شمرد.
به جای واسطه‌های عرضه و تقاضای بازار، هنر شما محک خواهد خورد
بازار هنر مثل هر بازار دیگری قواعد خود را دارد و ورود به آن و کسب سود به این سادگی نیست. ان‌اف‌تی برای هنرمندان این امکان را به وجود آورده است که بر پلتفرمی بر مبنای بلاکچین شرایط نسبتاً یکسانی برای عرضه هنر خود داشته باشند.
تا همیشه از اثر خود سود خواهید برد
قابلیت ردیابی یک اثر در طی زمان بر بستر بلاکچین این احتمال و امکان را فراهم کرده که ثبت‌کننده اول هر NFT بتواند طی تراکنش‌های آتی در جابه‌جایی‌های یک اثر درصدی هرچند ناچیز از آن سود ببرد.
به این صورت کم‌تر هنرمندی از فروش اثر خود پشیمان می‌شود. چون در صورت قیمت گرفتن آثارش خود و یا وارثان او از آن بهره‌مند خواهند شد.
اصالت اثرتان را در یک ویترین جهانی اثبات می‌کنید
هر هنرمندی که امروز آثارش در حراج‌های بزرگ میلیونی، میلیاردی و یا میلیون دلاری چوب می‌خورد، روزی هنرمندی نه‌چندان مشهور بوده و شاید اگر از همان زمان NFT وجود داشت، امروز بر سر هیچ‌یک از آثاری که اصل و تقلبی بودن آن محل مناقشه است بحثی نبود.
شما با ان‌اف‌تی کردن اثر خود برای آن یک شناسنامه دیجیتال بر بستر جهانی بلاکچین خواهید داشت که در اصالت اثر شما بحثی باقی نخواهد گذاشت.
با NFT به بازار جهانی بر بستر بلاکچین دسترسی خواهید داشت
بازار جهانی یک اقیانوس قرمز است و همان‌طور که ورود به آن می‌تواند جذاب باشد، ممکن است باعث شود در بین هزاران هنرمند آن‌طور که باید دیده نشوید؛ اما از سویی فرصتی برابر خواهید داشت که به شما این امکان را میدهد تا در بین هزاران اثری که دیده می‌شوند، اثر شما هم شهرتی جهانی برایتان رقم بزند.
با ساخت چند NFT، چندین بار سود می‌برید
شما می‌توانید از هر اثر خود چندین نسخه یا ادیشن تهیه کنید و با ساخت NFT برای هر کدام از این ادیشن‌ها از آفرینش خود به دفعات متعدد سود ببرید.
مزایای NFT برای مجموعه‌داران
یک سوی بازار هنر کسانی هستند که خریدار آثار هنری‌اند. تعدادی از این خریداران مخاطب جدی‌تر بازار هنرند و به اثر هنری به چشم یک سرمایه نگاه می‌کنند و بخشی از سبد سرمایه خود را به خرید و فروش این آثار اختصاص می‌‌دهند.
برای پلتفرم‌های NFT فرقی ندارد که دارنده اکانت مالک اثر خالق هنر است یا صاحب آن، اما برای کسی که مشغول بررسی و ورود به دنیای nft است مزایایی که نصیب این دو گروه می‌شود متفاوت‌اند. جز این‌که ثبت‌کننده اولیه اثر می‌تواند در تراکنش‌های بعدی یک NFT از جابه‌جایی آن سود ببرد، این تکنولوژی مزایای دیگری هم برای یک مجموعه‌دار در پی دارد.
شفافیت در خرید، فروش و مراحل دست‌به‌دست شدن اثر
از آن‌جایی که یک مجموعه‌دار با قواعد بازار سر و کار دارد به وجهه، شفافیت و جایگاه خود و اصالت مجموعه‌اش در افکار عمومی اهمیت میدهد. شفافیت هدیه بلاکچین است و تمام تراکنش‌های موجود در تاریخچه یک nft برای همه قابل‌مشاهده است.
خرید اثر بدون واسطه از هنرمند
ممکن است یک مجموعه‌دار و فعال بازار هنر به هنرمندی خاص و یا سبکی ویژه علاقه‌مند باشد. در این صورت می‌تواند به‌راحتی NFT اثر و اصل آن را از خود هنرمند خریداری کند و به این صورت از اصالت آن‌هم مطمئن‌تر باشد.
مشارکت در حراج‌های متعدد و غیر فصلی
شرکت در حراج‌ها یکی از روش‌های صاحبان سرمایه برای یافتن و خرید آثار هنری است. در هر کشوری تعدادی حراج به‌صورت سالیانه، ماهیانه و یا فصلی انجام می‌شود؛ اما در یک پلتفرم NFT هر مالک اثری می‌تواند هر زمان که خواست اثر خود را در پلتفرم به حراج بگذارد و مجموعه‌داران با شرکت در حراجی با درصدی پایین‌تر از حراج‌های معمول امکان بید گذاشتن و خرید و فروش را خواهند داشت.
اطمینان از شناسنامه و اصالت اثر
برخی معتقدند ذات NFT و تکنولوژی غیرمتمرکز با احراز اصالت مغایرت دارد اما مسائل حقوقی هم کم‌اهمیت نیستند. هرکسی می‌تواند در یک پلتفرم NFT ثبت اثر کند اما لزوماً هرکسی امضای دیجیتال و یک ان‌اف‌تی ضرب شده به دست نخواهد آورد. حتی بعضی از پلتفرم‌های ثبت دیجیتال آرت بین‌المللی هم مستنداتی برای اثبات مالکیت آن اثر طلب می‌کنند. آثار فیزیکی که جای خود را دارند و احراز اصالت آن حساسیت ویژه‌ای دارد.
بنابراین با استفاده از پلتفرم‌هایی که اصالت یک اثر را احراز می‌کنند، همیشه خرید آثار هنری اطمینان بیشتری به همراه خواهد داشت.
بیتا امکانی برای افرادی که خود را واجد شرایط احرازکنندگی اصالت آثار هنری می‌دانند فراهم کرده تا احرازکننده اصالت آثار در بیتا باشند.
تاثیر NFT بر اقتصاد هنر
هر اتفاق تازه‌ای اثرات خود را بر بازار خواهد داشت. همان‌طور که شبکه‌های اجتماعی در وب-۲ توانستند چگونگی و منطق کسب‌وکارها را دگرگون کنند، NFT هم در زمین بازی وب-۳ اثر پررنگ خود را بر اقتصاد و به‌ویژه بر بازار هنر خواهد گذاشت.
افزایش حجم سرمایه در گردش بازار با کمک NFT
افزایش حجم سرمایه در گردش هر بازاری به نفع تمام بازیگران آن بازار است و این قاعده در مورد اقتصاد هنر هم صدق میکند. همان‌طور که بازار کریپتو وابسته به حضور متعدد افراد است، بازار هنر و به‌ویژه بازار NFT هنر هم با افزایش حجم سرمایه رونق بیشتری خواهد گرفت و برای هنرمند، گالری‌دار، مجموعه‌دار و سایر بازیگران این عرصه همراه با سود خواهد بود. همچنین رونق این بازار موجب اعتلای کیفی و محتوایی هنر یک کشور خواهد شد.
تنوع بیشتر در آثار وارده به بازار هنر و ایجاد رقابت و رونق به کمک NFT
آزادی یک بازار همان‌طور که رقبا را افزایش میدهد، خریداران بیشتری را هم جذب خواهد کرد و امکان یکسانی در اختیار همه قرار میدهد تا بتوانند خرید و فروش بهتری داشته باشند.
اگر هرکسی فارغ از عبور از فیلترهای کیفی و سایر فیلترها بتواند اثرش را عرضه کند، خود خریداران و تقاضای بازار عرضه‌کننده را به‌سوی ارتقای کیفیت سوق خواهد داد و قیمت‌های بازار تنظیم خواهد شد.
گسترش دامنه افراد بازیگر اقتصاد هنر
اگر تاکنون تعدادی سرمایه‌داران خاص می‌دانستند که می‌توانند بخشی از سرمایه خود را در سبد بازار هنر بگذارند، با کمک NFT هرکسی با هر حجمی از سرمایه می‌تواند وارد این بازار شود و سرمایه خود را در این زمینه به کار گیرد. با افزایش تعداد و طیف این خریداران شاهد رونق اقتصاد هنر خواهیم بود.
آینده هنر در دنیای NFT
NFT دنیایی تازه است که جامعه جهانی را خواه‌ناخواه با خود همراه خواهد کرد. شاید مانند رمز ارزها سود شما وابسته به این باشد که چه زمانی به این موج بپیوندید.
ممکن است طی زمان نسبت هنر و nft و همین‌طور کارایی‌های این تکنولوژی برای دنیای هنر عوض شود؛ اما واضح است که پیوندهای ماهیتی هنر و ان‌اف‌تی بیش از آن است که این قطار متوقف شود.
از ویژگی‌هایی که اقتصاد هنر و nft را به هم پیوند میدهد قابلیت ردیابی مالکیت معنوی است. احتمالاً به‌زودی به‌واسطه NFT تغییراتی را در قوانین کلان کپی‌رایت شاهد باشیم.
همچنین یکتایی و غیرقابل جایگزین بودن این دارایی‌ها می‌تواند این مشخصه را از دنیای فیزیکی هنر بر بستر دیجیتال منتقل کند و دنیای جدیدی را بر مبنای وب-۳ شکل دهد.
ممکن است که درباره ارتباط NFT و متاورس چیزهایی شنیده باشید که آن را در مقاله‌ای دیگر به‌تفصیل شرح خواهیم داد.
اگر ارتباط دیگری در تخیل شما بین هنر و NFT می‌گنجد و یا از وقوع آن در دنیای امروز آگاهید، در کامنت‌ها بنویسید و دیگران را هم از آن آگاه کنید.
