توکن‌های غیرمثلی یا همان NFT موضوع داغ این روزهای دنیای هنر است. تاکنون تمامی شناخت ما از توکن‌ها محدود به توکن‌های قابل تعویض یا Fungible Tokens بود که به اختصار آن‌ها را توکن می‌نامیم. اما طیف دیگری از توکن‌ها وجود دارد که توکن‌های غیرقابل تعویض یا Non-Fungible Tokens یا به اختصار NFT نام دارند. تا اواخر سال ۲۰۱۷ این NFTها تنها ۱ درصد از سهم بازار ارزهای دیجیتال را به خود اختصاص داده بودند؛ اما با گسترش حوزه‌های فعالیتشان، با سرعت چشمگیری سهم خود را از این بازار نوظهور افزایش دادند.
برای دستیابی به فهمی عمیق‌تر از این دو اصطلاح می‌توان با ارائه یک مثال درک بهتری از تفاوت‌های موجود این دو پدیده پیدا کرد. تصور کنید شما یک کتاب ارزشمند قدیمی را که در کتابخانه شخصی خود نگهداری می‌کنید، به یکی از دوستان خود قرض داده‌اید. حال شما چه انتظاری دارید؟ به‌طور واضح انتظار شما در درجه اول این است که دوستتان همان عنوان کتاب را به شما بازگرداند و در درجه بعد شما انتظار دارید، دقیقاً همان جلد کتابی که شما به او تحویل داده‌اید به شما بازگردانده شود. به دلیل ارزش‌هایی شخصی که آن جلد کتاب برای شما داشته است، بازپس‌گیری یک نمونه چاپ‌شده‌ی دیگر از آن کتاب را قبول ندارید.
این نمونه‌ای واقعی از دارایی‌های غیر مثلی در دنیای واقعی بود؛ اما در مورد دارایی‌های قابل تعویض، شما چنین انتظاری را از فرد مقابل خود نخواهید داشت. برای مثال هنگامی‌که شما یک اسکناس پنجاه هزارتومانی را به فردی قرض می‌دهید، هنگام دریافت وجه قرض داده شده هیچ دلیلی برای دریافت همان اسکناس پیشین نمی‌بینید. در مثالی دیگر هنگامی که شما تصمیم به خرد کردن یک اسکناس ده هزار تومانی گرفته‌اید، آن اسکناس را در ازای دریافت پنج اسکناس دو هزار تومانی تحویل می‌دهید و ارزش ریالی این دو با یکدیگر یکسان است.
با ظهور سیستم‌های رایانه‌ای بانکی، دارایی‌های قابل تعویض دیجیتال پدید آمدند. به نحوی که هنگام جابه‌جایی پول از فردی به فرد دیگر، صرفاً محاسباتی در رابطه با اعداد و ارقام موجود در حساب‌هایشان انجام شده و پول دیگر در شکل فیزیکی خود جابه‌جا نمی‌شود. در سال ۲۰۰۹ میلادی با پدیدار شدن نخستین رمزارز مبتنی بر بلاکچین به نام بیت‌کوین، دنیای دارایی‌های دیجیتال غیرمثلی پا به عرصه‌ی جدیدی گذاشت. در سال ۲۰۱۷ میلادی، مفهومی جدید به حوزه‌ی بلاکچین وارد شد که سعی داشت ارزش ذاتی دارایی‌های حقیقی را به دنیای رمزارزها وارد کند. این‌گونه فصل جدیدی در دنیای تجارت الکترونیک آغاز شد.
در واقع NFT یک دارایی دیجیتال رمزنگاری‌شده است که مقداری مشخص از یک واحد ارزی را در کیف پول دیجیتال شما بیان میکند. این دارایی معمولاً قیمتی شناور داشته و با نوسانات بازار و تغییرات عرضه و تقاضا قیمت‌گذاری می‌شود. با گذشت زمان کاربردهای بیشتری از این پدیده نوظهور وارد حوزه‌های گوناگون شد که در ادامه به برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت.
چه چیزی NFTها را خاص میکند؟
کمیاب بودن
سازندگان NFT می‌توانند هر مقداری که می‌خواهند از توکن خود تولید کنند، اما از این مسئله نیز آگاه هستند که بخش مهمی از قیمت یک NFT را کمیاب بودن آن تشکیل می‌دهد؛ به همین سبب تولیدکنندگان تمایل چندانی به تکثیر توکن‌های خود نداشته و با حفظ انحصار آن تلاش می‌کنند قیمت تولیدات خود را افزایش دهند.
اصیل و غیرقابل‌جعل بودن
توکن‌های NFT مبتنی بر فناوری بلاکچین بوده و تغییر ساختار یک توکن و جعل آن بر بستر فناوری دفتر کل توزیع شده غیرممکن است.
غیرقابل‌تقسیم بودن
با وجود این‌که این ویژگی یک امر الزامی نیست، اما اکثر NFTها به شما اجازه‌ی تقسیم توکن خود به واحدهای کوچک‌تر را نمی‌دهند. به عبارتی شما یا کل یک اثر هنری را خریداری می‌کنید یا هیچ اقدامی انجام نخواهید داد.
یکتا بودن
این مورد مهم‌ترین ویژگی یک NFT است. هر NFT دارای یک سربرگ از اطلاعات ثابت است که یکتا بودن آن‌ها را اثبات میکند. به این ویژگی می‌توان به چشم گواهی اصالت نگاه کرد.
قابل انتقال بودن
برخلاف سایر توکن‌های قابل معاوضه که با یکدیگر مبادله می‌شوند، توکن‌های NFT در بسترهای خاصی قابل مبادله هستند؛ اگرچه که میزان قیمت آن‌ها رابطه‌ی مستقیمی با منحصربه‌فرد بودنشان دارد.
امکان حفاظت از حق مالکیت
این ویژگی نیز به نامتمرکز بودن فناوری NFT اشاره دارد و بدین معناست که هیچ مالکی پس از ثبت یک رویداد در حافظه‌ی بلاکچین، قادر به اعمال هیچ تغییری در آن نخواهد بود.
